
هیفومیستهای شفاف
آسپرژیلوس فومیگاتوس
آسپرژیلوس فومیگاتوس: در دمای 35 درجه سانتی گراد به خوبی رشد میکند. بطور شایع در هوا و در روی تودهها و کپههای کود گیاهی با دمای بالاتر از 40 درجه سانتیگراد و نیز در خاکهای مناطق معتدل تا گرم و روی غلات و حبوبات دیده میشود.
مشخصات کلنی: ابتدا سفید رنگ، سپس به رنگ خاکستری مایل به سبز و نهایتا به رنگ قهوهای تیره درمیآید. سطح کلنی صاف یا پیچیده است و منظره مخملی و غدهای دارد و در دمای 37 درجه به خوبی رشد میکند.
مشخصات میکروسکوپی: کنیدیوفورمعمولا کوتاه است (طول آن بیشتر از 300 میکرون میباشد) سطح کنیدیوفور صاف و به رنگ سبز مایل به قهوهای است. وزیکول بطری شکل است. قطر وزیکول 20 تا 30 میکرون و اغلب در 1/2 و یا 1/3 قسمت محدب انتهایی آن یک ردیف فیالید قرار گرفته است. فیالیدها در انتها خمیدهاند و بموازات محور کنیدیوفور قرار میگیرند. کنیدی کروی شکل و به قطر2 تا 3 میکرون و سبز رنگ میباشد.
آسپرژیلوس نیجر
آسپرژیلوس نیجر:
ساختمان ظاهری: این قارچ روی محیط S و در دمای 25 درجهی سانتیگراد رشد سریعی دارد. سطح کلنی صاف و دانهای تا کرکدار، در ابتدا سفید یا زرد کمرنگ است که بتدریج با ایجاد کونیدیهای سیاه رنگ، سطح کلنی از دانههای سیاه رنگ پوشیده میشود. بر روی محیط czapekdox agar کلنی فشرده سفید با زمینه غدهای زرد تشکیل میدهد که به وسیله لایهای پر رنگ از سرهای کنیدی قهوهای تیره متمایل به سیاه پوشیده شده است.
ساختمان میکروسکوپی: کونیدیوفور از سلول پایه منشاء میگیرد، صاف و دارای دیواره ضخیم تقسیم نشده و بلند به طول 300 میکرون تا چند میلیمتر است و قطر آن به 20 میکـرون میرسد و فاقد دیواره عرضی است. در انتها به وزیکول کروی کاملاً پوشیده از فیالید و اسپورهای بارورختم میشود. در روی وزیکول دو ردیف فیالید مشاهده میشود که ردیف اول متراکم میباشند ولی فیالیدهای ردیف دوم کوچکتر و قمقمهای شکل هستند و 2 یا 3 و یا چند تا از آنها از فیالیدهای ردیف اول منشاء میگیرند و معمولاً سیاهرنگ هستند. طول فیالیدهای اولیه 2 برابر فیالیدهای ثانویه است. کونیدیهای کروی خشن قهوهای یا سیاهرنگ بصورت رشتهای از فیالیدهای قمقمهای شکل ردیف دوم منشاء میگیرند که خاردارهستند و بطور کامل وزیکول و فیالیدها را میپوشانند و باعث میشوند که غالباً این اجزاء مشاهده نگردند.
آسپرژیلوس فلاووس
آسپرژیلوس فلاووس: سطح کلنی کرکی بوده و آجری رنگ، زرد مایل به سبز روشن یا تیره است. پشت کلنی بیرنگ یا صورتی رنگ است. در برخی از سوشها اسکلروتشیوم قرمز مایل به قهوهای و به قطر ۴۰۰ تا ۷۰۰ میکرون ایجاد میشود. برخی از سوشها در دمای ۳۷ درجه بهتر از ۲۵ درجه سانتیگراد رشد میکنند.
خصوصیات میکروسکوپی: کنیدیوفوراین قارچ بلند (به طول یک میلیمتر یا بیشتر)، بیرنگ و با دیواره ضخیم و خاردار است. وزیکول کروی شکل به قطر ۱۰ تا ۶۵ میکرون است و فیالیدها ممکن است یک یا دو ردیفی باشند. کنیدیها بیضوی یا کروی، خاردار و به رنگ مایل به سبزهستند. منظره زبر و کرکی کلنی و رنگ زرد مایل به سبز آن، دیواره خشن کنیدیوفور ونیز خاردار بودن آن، اغلب گروه A.flavus را از گروه A.fumigatus متمایزمیسازد.
آسپرژیلوس ترئوس
آسپرژیلوس ترئوس: کلنی آن به رنگدارچینی یا قهوهای تیره دیده میشود. سطح کلنی کرکی یا مخملی و دارای رشد سریع است، وزیکول این قارچ کوچک (به قطر 10 تا 15 میکرون) بوده و فیالیدها در نیمی از سطح وزیکول در یک یا دو ردیف واقع شدهاند. نوعی کنیدی ثانوی نیز دیده میشود که گاه از فیالوکونیدیها بزرگترند (به قطر 6 تا 7 میکرون) و مستقیما در اطراف هایفهای کوتاه ایجاد میشوند. ابعاد کونیدی 2/4-1/8 یا 2/5-2 میکرون است. آلووروسپورها که 6 تا 7 میکرون قطر دارند نیز ایجاد میشوند.
آسپرژیلوس کلاواتوس
آسپرژیلوس کلاواتوس:
ساختمان ظاهری: این قارچ رشد نسبتا سریعی دارد و در مدت 10 روز کلنی به قطر 35 میلیمتر تشکیل میشود. سطح کلنی صاف یا کمی شیاردار ابتدا کرکی و سپس در روی آن نقاط دانهای ایجاد میشود. کلنی سبز رنگ است اما در بعضی نواحی ممکن است رنگهای دیگری ایجاد شود. پشت کلنی بیرنگ است ولی در کشتهای کهنه قهوهای میشود. کلنی این قارچ در محیط چاپکس آگار رشد سریعی داشته و در طی 14-10 روز در دمای 24 درجه سانتیگراد قطری برابر 5 تا 6 سانتیمترخواهد داشت. کلنیها بر روی این محیط ابتدا سفید رنگ و همزمان با بلوغ، به رنگ آبی تا سبز کم رنگ مایل به سبز روشن در میآید. پشت کلنی به رنگ خرمائی مات دیده میشود که همزمان با افزایش سن کلنی به رنگ قهوهای در میآید.
ساختمان میکروسکوپی: کونیدیوفور از سلول پایه منشا میگیرد و بلند و ضخیم است و عموما بیرنگ و واجد دیواره صاف و طول آن به 1/5 تا 3 میلی متر میرسد وقطر آن 20 تا 30 میکرون میباشد. ابعاد کونیدیا 4/5 -2/5 × 4/5-3 میکرون است. دیواره کونیدیوفور نازک، صاف و شفاف است و در انتها به وزیکول بیضی شکل کشیده (clavate) ختم میشود و وزیکول در تمام سطح بارور است. یک ردیف فیالید قمقمهای شکل و به اندازه 3-2 × 10-8 میکرون روی آن قرار دارد و کونیدیهای خربزهای شکل با جدار نسبتا کلفت صاف از فیالید منشا میگیرند. کونیدیها بصورت رشتهای و به طول 400-300 میکرون وگاهی تا یک میلیمتر هستند و این رشتهها در سه یا چهار ستون مجزا آرایش مییابند و از هم دور میشوند
آسپرژیلوس گلوکوس
آسپرژیلوس گلوکوس:
ساختمان ظاهری: این قارچ رشد متوسطی دارد و در مدت یک هفته تا ده روز نیمی از سطح محیط کشت را فرا میگیرد. کلنی آن متراکم، صاف، مخملی و در بعضی سویهها کلنی بصورت پیچ خورده و برآمده رنگ آن زرد، زرد مایل به سبز، یا سبز خاکستری و پشت کلنی سبز متمایل به زرد است. در کشتهای کهنه پری تشیا بصورت دانههای زرد رنگ و بسیار کوچکی ایجاد میشود که اجتماع آنها با چشم قابل مشاهده است. با کشتهای مکرر به تدریج تعداد کلیستوتشیا کاهش مییابد.
ساختمان میکروسکوپی: کونیدیوفور کوتاه است (300 - 100 میکرون) و قطر آن به 3-8 میکرون میرسد ضخامت آن از میسلیوم بیشتر و دیواره آن ضخیم و صاف است. دیواره عرضی ندارد و در انتها به وزیکول گنبدی شکل به قطر 20 میکرون ختم میشود. وزیکول در تمام سطح بارور است و فیالیدها و رشتههای کونیدی آنرا احاطه کردهاند. روی وزیکول یک ردیف فیالید قمقمهای به ابعاد 3-4×6-8 میکرون قراردارد که رشتههای کوتاهی از کونیدیهای کروی یا بیضی خاردار نامتقارن روی آنها قرار دارد.
آسپرجیلوس کاندیدوس
آسپرجیلوس کاندیدوس: ابعاد کونیدیا 2/5 - 4 میکرون است. در خاکهای گرم، دانههای غلات، حبوبات و در فساد ثانویه سبزیجات یافت میشوند. با ناراحتیهای تنفسی در بعضی از افراد ساکن در خانهها در ارتباط است. توکسین پاتولین تولید میکند که در انسان و دیگرحیوانات ایجاد بیماری میکند.
آسپرجیلوس نیدولانس
آسپرجیلوس نیدولانس: ابعاد کونیدیا 4-2 میکرون است. موجب آسپرژیلوزیس ریهها و آسپرژیلوزیس منتشره میگردد.
آسپرجیلوس اوکراسئوس
آسپرجیلوس اوکراسئوس: ابعاد کونیدیا 3-2/5 میکرون است. قادر به تولید یک توکسین آسیب رساننده به کلیهها بنام ochratoxin A میباشد که قادر به ایجاد اوکراتوکسیکوزیس درانسان است.
آسپرجیلوس پارازیتیکوس
آسپرجیلوس پارازیتیکوس : بعضی از استرینها قادر به تولید یک گروه از مایکوتوکسینها (در گروه آفلاتوکسین) هستند. این توکسین از طریق خوراکی در انسانها تولید مسمومیت میکند.
آسپرجیلوس ورسیکالر
آسپرجیلوس ورسیکالر: ابعاد کونیدی 3/5-2 میکرون است. بطور شایع درخاک، یونجه و علف، پنبه و محصولات لبنی یافت میشود.
اسپوروتریکس
اسپوروتریکس:
ساختمان ظاهری: در محیط سابورودکستروز آگار معمولا کلنیهای مومی شکل، چیندار، برنگ سفید تا کرم رشد نموده و کم کم برنگ قهوهای یا سیاه در میآیند. در کشتهای کهنه تر کلنی به شکل چرمی با سطحی صاف یا چین دار درآمده و اغلب قسمت مرکزی آن برآمده میباشد. رنگ کلنی ثابت نبوده و در استرینهای مختلف متفاوت است. حتی با پاساژ یک استرین خاص رنگ کلنی تغییر میکند. اغلب استرینها با گذشت زمان سیاه رنگ میشوند.
ساختمان میکروسکوپی: دارای میسلیومهای منشعب، ظریف به قطر 1 تا 2 میکرون با دیواره عرضی همراه با کنیدی های گلابی شکل می باشد. میسلیوم ها اغلب به شکل موازی کنار یکدیگر قرار میگیرند. کنیدیوفورها معمولا به اندازههای مختلف بوده با میسلیوم زاویه قائمه تشکیل میدهند. قطر کنیدیوفور در قسمت پایه 1 تا 2 میکرون است اما انتهای آن باریک گشته و به قطر 0/5 تا 1 میکرون میرسد. انتهای کنیدیوفور ممکن است پهن شده و تشکیل یک وزیکول دندانهدار را بدهد. کنیدیها شفاف، بیضوی، به قطر 3-6 × 3-2 میکرون در کنار میسلیوم یا در انتهای کونیدیوفور بوجود میآیند.
استاکی بوتریس
استاکی بوتریس: کلنیهای این قارچ دارای رشد سریع و در ابتدا سفید و کرکی و با گذشت زمان تیره رنگ میشوند. کونیدیوفور بصورت کشیده، ساده یا منشعب با جداری صاف یا خشن بوده و در راس آن گروهی از فیالایدها دیده میشوند. فیالایدها شفاف یا رنگین، بدون تیغه میانی بوده و بطور متوالی ایجاد کونیدیا میکنند. کونیدیها سیاه، تک سلولی، گرد یا بیضی شکل با جداری صاف یا خشن بوده و توسط ماده لزج و چسبندهای به یکدیگر متصل شدهاند
اسکوپولاریوپسیس-اسکوپولاریوپسیس برویکالیس
اسکوپولاریوپسیس: از عوامل ایجاد کننده انیکومایکوز، کراتیت قارچی و اوتیت یا بیماری قارچی گوش خارجی میباشد. کنیدیهای این قارچ منظرهای شبیه لیمو دارند که در سطح خارجی آنها کرک یا خارهای ریز و ظریفی دیده میشود. کونیدیوفور منظرهای شبیه پنیسیلیوم دارد. در ابتدا صاف و غشائی یا پوستی شکل و چیندار و سپس پودری شکل شده و به رنگ قهوهای روشن درمیآید، پشت کلنی بیرنگ است. میسیلیوم رویشی آن گاهی به شکل دستجات بهم پیوسته درآمده و یا دارای پیوندهای جانبی هستند. برخلاف پنیسیلیوم هیچگاه کلنیهای این قارچ به رنگ سبز و یا آبی مشاهده نمیشوند.
اسکوپولاریوپسیس برویکالیس: یازده گونه این جنس بعنوان عامل بیماری در انسان گزارش شدهاند که مهمترین و شایع ترین آنها گونه برویکالیس است. این گونه در انسان عفونتهای چشمی و ناخن ایجاد میکند. ضایعات گرانولومائی در ریه و توپ قارچی (fungus ball)، سینوزیت، اندوکاردیت و اندوفتالمیت توسط این قارچ نیز گزارش شده است.
جنس آکرومونیوم
جنس آکرومونیوم: نام دیگراین قارچ سفالوسپوریوم و شامل 100 گونه میباشد که اکثر آنها ساپروب هستند تا کنون 12 گونه بعنوان عامل بیماری در انسان شناخته شده است. بیماریزائی این قارچ عمدتا محدود به گیاهان و حشرات است ولی گزارشهای متعددی برای بیماریزائی برخی از گونههای آن مانند Acremonium liliense، A.falciforme، A.recifei و A.restrictum در انسان وجود دارد که میتوانند مایستوما، کراتیت، ضایعات جلدی، انیکومایکوز، آرتریت و حتی مننژیت را ایجاد نمایند.
مشخصات کلنی: این قارچ با رشد کمی سریع، در مدت 7 روز قطر کلنی آن به حدود 40-44 میلی متر میرسد. در ابتدا کلنی بهم فشرده و متراکم بوده ولی بزودی تمایل به پخش و گسترش در روی محیط کشت پیدا میکند. منظره کلنی صاف، نمدی شکل یا دانهای و یا پودری و دارای شیارهای غیر منظم میباشد ( البته اغلب به صورت شعاعی و چین خورده است). رنگ کلنی بر حسب گونههای آن متفاوت و معمولا به رنگ سفید، خاکستری، قرمز روشن، ارغوانی، کرم مایل به زرد، نارنجی یا لیموئی و صورتی دیده میشود. پشت کلنی بیرنگ یا زرد قهوهای و یا ارغوانی است، برخی از قارچها وجود دارند که اسپورهای آنها به صورت تودههای مرطوب در نوک سلولهای کنیدیوژنوس مستقیم و طویل تولید میشوند، اینها عمدتا در درجه پیچیدگی انشعابات کنیدیوفور با هم تفاوت دارند، سادهترین آنها گروه وسیع آکرومونیوم میباشند.
ساختمان میکروسکوپی: میسلیومهای رویشی نازک، منشعب با تیغههای میانی دارد. دارای کونیدیوفور مشخص و واضحی نبوده و در اصل سلولهای مولد کونیدیا مستقیما از میسلیومهای رویشی ریشه گرفتهاند. کونیدیها عمدتا تک سلولی بوده به اشکال کروی، بیضوی، استوانهای شکل و کمی خمیده، شفاف و بیرنگ میباشند که بوسیله ماده موکوئیدی و چسبناکی به یکدیگر اتصال یافتهاند. این اتصال سست بوده و هنگام دستکاری (تهیه لام برای مشاهده میکروسکوپی) به آسانی و به سرعت پراکنده میشوند. عموما کنیدیها بصورت تودههای کروی بر روی میسلیومهای کوتاه دیده میشوند.
کونیدیوفوراین قارچ درصورت مشاهده، کوتاه و مستقیم به پهنای 3 میکرون و بطول 20 تا 60 میکرون و بدون تیغه میانی و شاخههای جانبی است. کونیدیوفوربه صورت شاخههای یک درمیان دراطراف میسلیوم هوائی بوجود میآید. هیفهای این قارچ به فیالیدهای بدون انشعاب و کوتاه ختم میشوند که گاه طویل گردیده و در طول آن دیواره عرضی بوجود میآید. کنیدیا در راس کونیدیوفور ایجاد شده، تخم مرغی یا شلجمی کشیده، بیضی خمیده، شفاف و معمولا تک سلولی است و گاهی در اثر وجود یک یا دو تیغه میانی 2 تا 3 سلولی دیده میشوند، کونیدیا تک تک در راس کونیدیوفور ایجاد شده و در اثر فشار به یکدیگر تشکیل اسپور بهم فشرده و مجتمعی در راس آن مینماید که بوسیله یک ماده چسبنده به یکدیگر چسبیدهاند ولی این اتصال بقدری سست است که در اثر دستکاری به آسانی در محیط پراکنده میشوند.
تشخیص افتراقی جنس آکرومونیوم از جنس phialophora: در آکرومونیوم کلارت (collarette) روی فیالید وجود ندارد یا در صورت وجود از رشد و توسعه بسیار محدودی برخوردار است. همچنین فیالیدها درفشی شکل و بخوبی تمایز یافتهاند و در قاعده خود دارای دیواره عرضی میباشند.
تشخیص افتراقی جنس آکرومونیوم از جنس Fusarium: میکروکونیدیهای فوزاریوم شبیه کونیدیهای آکرومونیوم است اما فوزاریوم معمولا بسیار سریعتر رشد می کند و کلنیهای آن حالت کرکی مشخص دارد.
اوستیلاگو
اوستیلاگو: ازبازیدیومیستها است. کلنی آن رشد آهستهای دارد (30 میلیمتر در مدت 22 روز). گاهی اوقات شبیه مخمر است در ابتدا سفید و مرطوب است و به راحتی در محیط کشت بالا میآید. سپس چین خورده شده مقداری پوستی یا غشائی میشود و به رنگ خرمایی در میآید. سلولهای شبیه مخمر طویل، نامنظم، سوزنی شکل یا لوبیائی شکل و گاهی اوقات با هایفای ظریفی همراه است. دارای سلولهای ظریف، دوکی و درازی است که بندرت در اتصال با هم به صورت میسیلیوم کاذب دیده میشود. این سلولها بوسیله جوانه زدن تکثیر مییابند و با توجه به قوام کلنی ممکن است با مخمر اشتباه گرفته شود. این قارچ پارازیت گندم، جو و ذرت است که باعث هیپرتروفی قابل ملاحظه در دانه میشود. تودههای اسپور سیاهرنگ در خوشههای مربوط به غلات گسترش یافته و توسط باد منتشر میشود.
اوئیدیودندرون
اوئیدیودندرون: کلنی آن دارای رشد متوسط و متمایل به قهوهای است. دارای کونیدیوفورهای با دیواره صاف یا خشن و بصورت منفرد یا گروهی هستند. کونیدیوفورها در راس خود با تقسیمات مکرر ایجاد شبکهای از میسلیومهای زایشی مینمایند. کونیدیوفورها قهوهای میباشند. میسلیومهای بارور ظریف و شفاف بوده و با ایجاد تیغههای میانی فراوان با فواصل کم بصورت آرتروکونیدیا دیده میشوند. آرتروکونیدیا تک سلولی بوده دارای سطحی صاف یا خشن میباشند و به اشکال کروی، نیمه کروی، تخم مرغی شکل و یا استوانه مانند هستند.
بلاستومایسس
بلاستومایسس: قارچ پاتوژن انسانی است. این قارچ بطور شایع در خاک یافت میشود یک قارچ دو شکلی است که در شرایط رشد در دمای 25 درجه سانتیگراد به حالت کپک و دردمای 37 درجه سانتیگراد به شکل مخمری دیده میشود.
بوتریتیس
بوتریتیس: ابعاد کونیدیا 9-5×14-7 میکرون است. پارازیت گیاهان و میوههای نرم است در خاک و سبزیجات یافت میشود وآلرژن میباشد.
بیوریا
بیوریا: بیوریا باسیانا از معمولیترین گونههای این قارچ میباشد. از نظر کنیدیزایی ساختمانی شبیه به جنسهای درکسلرا و اگزروهیلوم دارد. کلنیهای آن سریع الرشد بوده به رنگ قهوهای، خاکستری، دودی تا تقریباً سیاه رنگ است.
جنس پسیلومایسس
جنس پسیلومایسس: بطور شایع در خاک و گرد و غبار و کمتر در هوا یافت میشود،P. variotii باعث پسیلومایکوزیس میشود. در ارتباط با بیماری مربوط به نجاران و منبت کاران و بیماریهای آلرژیک مرتبط با دستگاههای رطوبت ساز گزارش شده است. برخی از اعضاء این جنس ایجاد کننده پنومونی هستند. اگر روی سوبستراهای آرسنیکی رشد کنند ممکن است گاز آرسنیک تولید کنند. این امر در نتیجه رشد آنها روی کاغذ دیواریهایی که با سبز پاریس پوشانده شدهاند اتفاق میافتد.
پسیلومایسس دارای رشد سریع بوده و کلنی آن ظاهری پودری و اندکی مخملی دارد. رنگ کلنی معمولاً بیرنگ میباشد. از نظر ریز بینی میسلیومهای آن پهن، منشعب و با تیغه میانی هستند. هر چند دستگاه زایشی آن مشابه با جنس پنیسیلیوم میباشد ولی فیالایدهای پسیلومایسس پهنتر بوده و هیچ گاه کونیدیاها به رنگ سبز و یا آبی مشاهده نمیشوند. بعضی از گونههای پسیلومایسس دارای کونیدیوفور مشخصی با تیغه میانی، ساده و یا منشعب بوده ولی پارهای دیگر فاقد کونیدیوفور مشخص میباشد. فیالایدها در انتها قرار میگیرند و ممکن است انتهای کونیدیوفورها به یک فیالاید ختم شود (monoverticil) و یا آنکه برروی هر کونیدیوفورچند فیالاید قرار گیرد(polyverticil). همان طورکه گفته شد ممکن است فیالایدها بر روی میسلیومهائی قرار گیرند که فرق چندانی با سایر میسلیومهای رویشی نداشته و تنها دارای انتهای پهنتر از دیگران باشند. از دهانه فیالایدها کونیدیاهای بیضی، لیموئی شکل ویا بندرت کشیده و استوانهای شکل خارج گشته و ایجاد زنجیرهای از کونیدیا را میکنند. کونیدیاها شفاف، بیرنگ و یا به رنگهای روشن (زرد یا صورتی بسیار کمرنگ) میباشند. جدار آنها صاف و یا کمی خشن است. زنجیره کونیدیاها نیز مستقیم بوده و فاقد زنجیرههای جانبی است. بعضی از گونههای آن ایجاد کلامیدوکونیدیا مینمایند. از آنجائی که بعضی از گونههای پسیلومایسس دارای تکثیر جنسی میباشند آنها را در جنسهای بایسوکلامیس (Byssochlamys)، تالارومایسس (Talaromyces) و ترموآسکوس (Thermoascus) طبقهبندی مینمایند.Paecilomyces varioti به کاغذ صدمه میزند و کلنیهای آن به رنگ زرد با سایههای قهوهای روشن میباشد.
جنس پنیسیلیوم
جنس پنیسیلیوم: جنس پنیسیلیوم گروه بزرگی از قارچها را در برمیگیرد. کلنی آنها دارای رشد سریع میباشند و معمولا کلنی پودری، صاف و سبز مایل به آبی (مربوط به پیگمانتاسیون اسپورها) ایجاد مینمایند؛ تدریجا به رنگ خاکستری مایل به قهوهای تبدیل میگردد. در گونههای مختلف رنگ سطح کلنی متفاوت است (سفید، آبی، صورتی، قهوهای، نارنجی)، پشت کلنی غالبا بیرنگ، قهوهای یا قرمز است.
ساختمان میکروسکوپی: در این جنس کونید یوفورها منشعب یا سادهاند. سلولهای کنیدی زا بطری شکل هستند و فیالید نام دارند. فیالیدها یا مستقیما در انتهای کنیدیوفور یا در روی انشعابات کونیدیوفور قرار میگیرند و حالتی شبیه جارو یا مسواک دارند به این ساختمان پنیسیلی یا پنیسیلوس میگویند. کنیدیها عموما کروی شکل، با دیواره خاردار یا صاف، بیرنگ یا سبزرنگ میباشند. این جنس از زنجیرههایی ازکنیدیهای تکسلولی تشکیل شدهاند که از آن سلول کنیدیزای اختصاصی بنام فیالید بصورت basipetal تولید میشوند.
پنیسیلیوم فرکوئنتنس
پنیسیلیوم فرکوئنتنس: رشد سریع دارد و در مدت دوهفته قطر کلنی به 60-50 میلیمتر میرسد. سطح کلنی مخملی و رنگ آن سبز است و رنگ سبز آبی نیز گاهی مشاهده میشود. در کشتهای کهنه خاکستری رنگ میشود. حالت منطقهای (Zonate) در آن خیلی واضح است و در سطح کلنی شیارهای شعاعی فراوانی از مرکز به محیط دیده میشود. پشت کلنی بیرنگ و اکسودا (exudates) کوچک و محدود و بوی مخصوص ندارد. کنیدیوفورکوتاه 3/5-3×200-100 میکرون با جدار صاف و قسمت راس آن پهنتر میشود. ساختمان پنیسیلی این قارچ همیشه و تقریبا یک شاخهای و بدون انشعاب است. استریگما به صورت دستجات 12-10 تایی به هم فشرده، قمقمهای شکل که قسمت بدنه و دهانه آن تقریبا مساوی و 3/5-3×12-8 میکرون اندازه دارند و در راس آنها زنجیرههای کنیدی به صورت ستونی و موازی به طول حداکثر تا 150 میکرون قرار دارند. کنیدی کروی یا نزدیک به کروی با جدار نازک و صاف یا خیلی کم و به قطر 3/5-3 میکرون است.
پنیسیلیوم کازی کولوم
پنیسیلیوم کازی کولوم: کلنی این قارچ در قسمت مرکزی برجسته و در قسمت محیطی صاف و معمولا چهار شیار کمعمق از قسمت مرکزی به سمت محیط دارد. منظره آن پنبهای و رنگ کلنی سفید و حالت منطقهای (Zonate) ندارد. قطرات بیرنگ مایع (exudates) در لابلای الیاف میسلیوم وجود دارد. پشت کلنی بیرنگ و کلنی بوی مخصوص سیبزمینی میدهد. کنیدیوفورها از میسلیوم رویشی یا از میسلیوم هوایی بوجود میآیند. در حالت اول نسبتا بلند و 450-400 میکرون طول دارد و در حالت دوم کوتاه و 100-50 میکرون طول دارد و ناصاف و زبر بوده و 4-3 میکرون پهنا دارد، ساختمان پنیسیلی (Penicilli) آن منشعب و شاخهدار و غیرقرینه و 2 تا3 بار زیر متولا (metula) تقسیم میشود و 85-60 میکرون طول دارد. شاخهها، جدار صاف و 4-3×20- 15 میکرون طول دارد. متولا (metula) در سطوح مختلف در پنیسیلی بوجود میآیند. استریگما به درستی از متولا قابل تفکیک نبوده و معمولا در دستجات کوچکی بوجود میآیند. کنیدی ابتدا خربزهای شکل (elliptical) و بعدا کروی شکل میشود، جدار آنها صاف و اندازه آنها 4/5-3/5×5-4 میکرون است. زنجیره کنیدی به شکل ستونهای به هم فشرده که یک دسته از دستجات دیگر دورمیشود و 70-50 میکرون طول دارد، دیده میشود.
پنیسیلیوم نوتاتوم
پنیسیلیوم نوتاتوم: رشد نسبتاً سریعی دارد و در مدت ده روز قطر آن به 4-3 سانتیمتر میرسد. کلنی آن صاف و دارای قسمت زیرین به هم فشرده و قسمت سطحی پودری شکل است. مرکز کلنی زرد رنگ و اطراف آن سبزآبی رنگ و در بعضی از انواع، آبی خاکستری است حالت شیارهای شعاعی از مرکز به سمت محیط در آن دیده میشود. فاقد حالت منطقهای(Zonate) است ولی در محیط خود حاشیهای سفید رنگ به قطر 1 تا 2 میلیمتر قراردارد. قطرات (exudates) گاهی خیلی درشت به اندازه 2 تا 3 میلی متراست. رنگ پشت کلنی زرد یا زرد طلایی است ودر کشتهای قدیمی پیگمانی قهوهای روشن دارد که در تمام محیط نفوذ میکند و بوی مخصوصی ندارد. کنیدیوفور از میسلیوم رویشی بوجود آمده و نسبتا بلند وبه طول 450-250 میکرون و به عرض 3-2/5 میکرون است. جدار آن صاف و بیرنگ است. ساختمان پنیسیلی معمولا دو شاخه و هر کدام به یک دسته متولا ختم میشوند. در صورتی که شاخهها موجود باشند 3-2/5×15-10 میکرون اندازه دارند، متولا در دستجات 3 تا 5 تایی و فاقد دهانه واضحی بوده و 3-2×10-8 میکرون اندازه دارند. کنیدی کروی یا نزدیک به کروی به قطر 3-2/5 میکرون با جدار صاف و رنگ زرد آبی میباشد.
پنیسیلیوم اکسپنسیم
پنیسیلیوم اکسپنسیم: این قارچ کلنیهایی به رنگ زرد، سبز تیره یا خاکستری-سبز تولید میکند. در آب یا عصاره سیب کُلونیزه شده و رشد میکند. کیندیوفورها طویل بوده وطولی برابر 500 میکرون یا بیشتر دارند و میتوانند صاف یا خشن و خاردار باشند. کنیدیها به فراوانی تولید میشوند و دیواره آنها خارداراست. این قارچ عمدتا در خاک و بقایای مواد آلی و میوههای فاسد شده یافت میشود. در دمای صفر درجه رشد میکند و آسیبهای شدید به سیب و هلو در زمان انبارداری وارد میسازد.
پنیسیلیوم وروکوزوم
پنی سیلیوم وروکوزوم: نام مترادف آن پنیسیلیوم ویریدیکاتوم میباشد. واجد کونیدیوفورهایی است که در انتهای آنها حلقه قرینه سادهای از استریگمای کاملا فشرده وجود دارد کلنیها به رنگ زرد – سبز مشاهده میشوند و فاقد پریتشیا و اسکلروتشیا هستند این کلنیها به سرعت بر روی اکثر محیطهای کشت پخش و گسترده میشوند. کنیدیها دارای خارهای مشخص هستند رنگ پشت کلنی بیرنگ، متمایل به سبز و یا متمایل به قهوهای میباشد.
پنیسیلیوم سایکلوپیوم
پنی سیلیوم سایکلوپیوم: گونههای این قارچ مهمترین عوامل تولید کننده پنیسیلیک اسید میباشند. کلنیهای این سری، به رنگ آبی – سبز مشاهده میشوند. پشت کلنیها غالبا به رنگ نارنجی-قهوهای تا قرمز تیره یا ارغوانی دیده میشود. این قارچها به فراوانی در طبیعت پراکنده هستند و از ذرت و سایر محصولات کشاورزی جدا شدهاند.
پنیسیلیوم پورپوروژنوم
پنیسیلیوم پورپوروژنوم: کلنیها عمدتا حالت مخملی دارند و بطور محدودی بر روی محیط چاپکس رشد میکنند و برروی این محیط هایفهای هوایی زرد تا نارنجی یا قرمز رنگ به همراه ساختمانهای کونیدیال زرد تیره تا سبز یا خاکستری-سبز تولید میکنند. نفوذ پیگمانها موجب ایجاد رنگ قرمز تیره یا قرمز مایل به ارغوانی در پشت کلنیها میگردد.
کونیدیها بیضی شکل و قرینه هستند و در گونه پورپوروژنوم خاردار و درگونه روبرم صاف و بدون خارهستند. رنگ هایفهای هوایی نیز در این دو گونه متفاوت است: در گونه پورپوروژنوم به رنگ زرد یا نارنجی-قرمز و در گونه روبروم به رنگ زرد-سبز تا خاکستری-سبز مشاهده میشود. پنیسیلیوم روبروم و پنیسیلیوم پورپوروژنوم در طبیعت به فراوانی بر روی ترکیبات آلی و خاک حضور دارند. گونه پوپوروژنوم از ذرت جدا شده است. گونه روبروم نیز جزو چندین قارچ سمی است که ازغلات و حبوبات، پوسته و مغز بادام زمینی، ذرت و دانههای آفتابگردان جدا شده است.
پنیسیلیوم مارنفئی
پنیسیلیوم مارنفئی: پنیسیلیوم مارنفئی تنها گونهی شناخته شده دی مرفیک دربین بیش از200 گونه جنس پنیسیلیوم میباشد. در 25 درجه سانتیگراد بصورت کپک (در محیط سابورو دکستروز اگار) و در 37 درجه سانتیگراد به فرم پارازیتیک و مخمری در محیط کشت مناسب و نیز در بافتهای عفونی شده انسان یا حیوان رشد میکند. قارچ دارای رشد سریعی بوده و در مدت 10 الی 14 روز بصورت کلنیهای سبز مایل به زرد همراه با یک پیگمان قرمز مشخص که بداخل محیط کشت نفوذ مینماید، ظاهر میشود. با افزایش سن کلنی به رنگ خاکستری مایل به صورتی تا قهوه ای تبدیل میشوند.
در دمای معمولی در محیط سابورو رشد متوسطی دارد. کلنی چین خورده و کرکدار، میسلیومهای خاکستری رنگ، پشت کلنی قهوهای مایل به قرمز تا قرمز ارغوانی است. پیگمان درون آگار منتشر میشود.
میکروسکوپی: این قارچ از نظر خصوصیات میکروسکوپی متعلق به سری پنیسیلیومهای asymmetrica است که کونیدیای کروی سبزرنگ به صورت زنجیر تولید میکند. عفونتهای ریوی و منتشره توسط P. marneffei در بیماران مبتلا به AIDS گزارش شده است. منظره میکروسکوپی فاز میسلیال بوسیله ساختمان پنیسیلی واگرا با زوایای قائمه (divaricate)، فیالیدها به شکل چرخ لنگر و دارای زنجیری از کونیدیهای صاف با زائده برآمده در یک انتهای آنها (disjuncters) شناخته میشود. کونیدیوفورها با دیواره صاف و واجد ورتیسیلهای انتهائی با 3 تا 5 متولا که هرکدام دارای 3 تا 7 فیالید میباشند مشخص میشود، کونیدیها کروی یا کمی کروی شکل بوده و به قطر 2 تا 3 میکرون میباشند و دارای دیواره صاف بوده و بطریقه basipetal تولید میشوند. سلولهای مخمری آن استوانهای تا بیضوی شکل میباشد که با تشکیل دیوارههای عرضی تقسیم میشوند.
تریکوتشیوم
تریکوتشیوم:
ساختمان ظاهری: رشد کلنی این قارچ سریع بوده وسطح آن ابتدا پشمی و سپس پودری میشود، رنگ کلنی ابتدا سفید است ولی بعدا به رنگهای نارنجی، صورتی و زرد نخودی درمیآید.
ساختمان میکروسکوپی: ساختمان آن از میسلیومهای شفاف با تیغه میانی و کنیدیوفور طویل و باریک بدون انشعاب که در انتهای آن کونیدیهای نخودی، بیضوی یا گلابی شکل، دو سلولی با جدار صاف و نازک که به صورت دسته جمعی قرار دارند تشکیل شده است. این قارچ به علت داشتن کونیدیهای دو سلولی که در انتهای کونیدیوفور به صورت دسته جمعی قرار دارند به راحتی تشخیص داده میشود.
تریکودرما
تریکودرما: تعیین گونه در جنس تریکودرما بر اساس مرفولوژی کنیدیوفور، ضخامت stipe و درجه پیچیدگی انشعابات، شکل فیالید و اندازه آن و شکل و اندازه کنیدیا میباشد. مرفولوژی کونیدی از اهمیت کلی در شناسایی برخوردار است زیرا گونههای مختلف کلنی یکسانی دارند. کلنی آن رشد سریعی دارد بطوریکه در مدت 5 روز تمام سطح بوات دوپتری را میپوشاند. کلنی در ابتدا صاف و نازک بوده و سپس دستجات پشمی سفید رنگ بتدریج در آن ظاهر میشود که الیاف آن بهم فشرده شده و در اثر بوجود آمدن کونیدیا سبزرنگ، سبز خاکستری یا زرد مایل به سبز و سفید باقی میماند و تولید توده انبوهی از کونیدیا درسطح کلنی میکند. اغلب بر روی نواحی کوچک یا مدارهای حلقوی هم مرکزروی سطح آگار رشد میکند. پشت کلنی خاکستری مایل به قهوهای یا سیاه رنگ و یا بیرنگ میباشد. ممکن است پشت کلنی بیرنگ باشد (لکههای نا منظمی از اسپورولاسیون سبز که در اطراف پلیت بهتر دیده میشود ایجاد میشود). کشت آن از نظر رنگ به پنیسیلیوم خیلی شبیه است اما حالت کلنی و منظره میکروسکوپی آن با پنیسیلیوم فرق دارد. کونیدیوفوراین قارچ کوتاه و به شکل شاخههای نامنظم بوجود میآید، (3-2/5 میکرون) دو تا سه بار شاخه میزند. این شاخهها به شکل چتری قرار نگرفتهاند. کونیدیوفور درانتهای خود متورم نبوده و در راس خود ایجاد کونیدیا میکند که به شکل دستجات چند تائی کنار هم قرار گرفتهاند و با توجه به اینکه در ماده چسبندهای نیستند به سهولت در موقع تهیه لام از هم جدا میشوند. فیالیدها بیضوی یا فلاسکی شکل هستند. کونیدیها کوچک، تکسلولی، کروی تا بیضوی، صاف، شفاف تا سبز رنگ میباشند و به شکل تودهای توپ مانند در نوک فیالیدها دیده میشوند.
Trichoderma harziaum: کلنیها معمولا تمام سطح پلیت را میپوشانند. اغلب پیرامون و محیط کلنی نامنظم است. میسیلیومهای سفید تا زرد با کونیدیهای روشن تا زرد مایل به سبز پر رنگ ایجاد مینماید و پشت کلنی کمرنگ یا مایل به زرد است. در 5 درجه سانتیگراد معمولا رشدی ندارد و گاه گاهی ژرمیناسیون دارد. در 37 درجه سانتیگراد رشد نمیکند.
کونیدیوفور ساختمان خیلی منشعبی دارد. تمام این انشعابات با زاویه قائمه هستند و شکل هرمی به کونیدیوفورمیدهند. فیالیدها آمپولی شکل هستند و معمولا 3/5-3×7-5 میکرون میباشند. فیالیدهای انتهای کونیدیوفور بزرگترند و کونیدیای منفرد پدید میآورند. کنیدیا اغلب به صورت دستجات کوچک بهم میچسبند. گرد یا کروی یا گاهی تا حدودی بیضوی شکل هستند. (3/2-2/5 میکرون) و دیواره صافی دارند.
خصوصیات تشخیص این قارچ: کونیدیوفورهای خیلی منشعب به شکل هرم، قاعده هرم شدیدا منشعب و شلوغ و راس هرم فیالیدهای کمتری دارد که بصورت تک و منفرد دیده میشوند. کونیدی صاف است و حدودا گرد و کروی است و طول آن در حدود 3/5 میکرون میباشد. درجه مطلوب برای رشد T.harzianum حدود 30 درجه سانتیگراد است این قارچ از خاک جنگل در اکثر نقاط دنیا جدا شده است.
Trichoderma viride: مهمترین درجه افتراق این قارچ از T.harzianum این است که در این قارچ کونیدی دارای دیواره ناصاف است. ساختمان کونیدیوفور در هر دو مانند هم است. اما در مورد T.viride ممکن است از انشعابات کمتری برخوردار باشد. (1980, Domsch et al) پیشنهاد میکند که کونیدیهای 2 هفتهای را با عدسی روغنی میکروسکوپ برای صاف یا ناصاف بودن دیوارهاش باید بررسی کرد.
جئومایسس
جئومایسس: کلنی دارای رشد آهسته، برجسته و چین خورده، به رنگ کرم یا سفید با میسلیومهای هوایی کم میباشد. اسپورها اغلب زیاد نیستند و تنها در دستجات یا تودههای هوایی دیده میشوند (تهیه لام از این قسمتها با دقت زیاد باید صورت بگیرد) این اسپورها بسیار شبیه میکروکونیدی درماتوفیتها میباشند اما اندازه آنها کوچک است (به طول 3-1 میکرون). یک تصویر مشخصه، انشعابات هایفای تولید کننده اسپور با زوایای حاد میباشد.
سپدونیوم
سپدونیوم: سپدونیوم و گونههای خاصی از جنس کرایزوسپوریوم کونیدیهائی تولید میکنند که شبیه ماکروکونیدیای کنگرهدارهیستوپلاسما کپسولاتم میباشند. اما باید توجه داشت که این دو قارچ ساپروب میکروکونیدیا تولید نمیکنند و نیز در دمای 37 درجه سانتیگراد فاقد فاز مخمری هستند.
سودآلشریا بویدیای
سودآلشریا بویدیای: کلنی این قارچ در محیط سابورودکستروز آگار و در دمای 25 درجه سانتیگراد دارای رشد سریع بوده، سطح آن کرکی و در ابتدا سفید و سپس متمایل به قهوهای یا خاکستری و سرانجام خرمائی رنگ میگردد. منظره پشت کلنی خاکستری تا سیاه رنگ است. این ارگانیسم هموتالیک بوده و در بعضی انواع آن در سطح محیط آسکوکارپ از نوع کلیستوتشیا ایجاد میشود. اندازه کلیستوتشیا 100 الی 300 میکرون بوده و به رنگ زرد مایل به قهوهای است. در داخل آن تعدادی آسک بیضی یا چماقی شکل دیده میشود و داخل هرکدام از این آسکها 8 آسکوسپوربه ابعاد 9-7 × 5-4 میکرون و به رنگ قهوهای وجود دارند. دمای مطلوب برای رشد این قارچ 30 تا 37 درجه سانتیگراد است.
در آزمایش میکروسکوپی میسلیومها منشعب، دارای تیغه میانی، شفاف و به قطر یک الی سه میکرون همراه با کونیدیهای فراوان بیضی یا گلابی و یا لیموئی شکل دارای جدار ضخیم و به ابعاد 10-6×9-4 میکرون مشاهده میشوند. کونیدیاها ممکن است بدون کونیدیوفور و یا با کونیدیوفورهای کوتاه یا بلند به میسلیومهای رویشی متصل گردند.
در مرحله جنسی این قارچ با نام سودآلشریا بویدیای و در مرحلهی غیرجنسی این قارچ با نام سدوسپوریوم آپیوسپرموم گفته میشود.
فوزاریوم - فوزاریوم سولانی
فوزاریوم: قارچی است با رشدی سریع (قطر کلنی در 5 روز به 4/5 سانتیمتر میرسد) با سطح صاف پنبهای یا دانهای ابتدا سفید رنگ که بزودی به رنگهای ارغوانی، بنفش، قرمز قهوهای، و خاکستری درمیآید. پشت کلنی به رنگ خود کلنی و معمولا قرمز صورتی است. در بسیاری از گونههای آن پیگمانهای (رنگ دانه) قرمز یا صورتی در محیط کشت بوجود آمده و در آن نفوذ میکند.
کونیدیوفور به شکل شاخههای جانبی و نزدیک بهم دیده میشود کوتاه و صاف بوده که یا به صورت ساده و تقسیم نشده باقی مانده و یا در راس خود به شاخههای متعدد نزدیک بهم تقسیم میشود. این قارچ دارای دونوع کونیدی است که هر دو نوع از طریق فیالید ایجاد میگردند که عبارتند از: میکروکونیدی که تک سلولی و یا گاهی با یک تا دو تیغه میانی (چند سلولی) گرد، بیضی کشیده یا نخودی شکل دیده میشود که بطور تک تک در راس کونیدیوفور ساده ایجاد شده و پس از خروج بلافاصله توسط ماده چسبندهای دور هم جمع شده و یک دسته اسپور راسی توپی شکل یا کروی شکل ایجاد میکند. نوع دیگر کونیدی این قارچ عبارت است از: ماکروکونیدی باریک و کشیده یا هلالی شکل و یا راسی شکل با جدار نازک و انتهای نقطهای و تیز و واجد 3 تا 6 تیغه میانی که به شکل خوشه موز در راس کونیدیوفورهای منشعب بوجود میآید. ماکروکونیدیها بیرنگ هستند و یا رنگ روشنی دارند و هیچگاه سیاهرنگ نیستند.
فوزاریوم سولانی: ابعاد ماکروکونیدیا 6/8-4/4×52-27 میکرون و ابعاد میکروکونیدیا 4-2×16-8 میکرون است. در روی گیاهان و خاک یافت میشود.
جنس کرایزوسپوریوم
جنس کرایزوسپوریوم: اهمیت شناخت گونههای کرایزوسپوریوم بطور عمده مربوط به شباهت کلنی آنها به قارچهای پاتوژنی مانند درماتوفیتها، هیستوپلاسما و بلاستومایسس و یا به دلیل خاصیت کراتینوفیلی (Keratinophilie) آنها میباشد، به علت همین کراتین دوست بودن نیز، گونههای کرایزوسپوریوم قادرند ضایعات ناخن (اونیکومایکوزیس) ایجاد نمایند. علاوه بر خاصیت فوق الذکر کرایزوسپوریوم، ترموفیل (Thermophile) و سلولولیتیک (Cellulolytic) نیز میباشد.
خصوصیات میکروسکوپی: کونیدیوفورها از هیفهای رویشی غیرقابل تشخیص هستند. کونیدیها (آلوریوکونیدی) گرد یا بیضی شکلاند و بطور منفرد یا به فرم زنجیرههای کوتاه به قطر 10-2 میکرون دیده میشوند. کونیدیهای بزرگتر گاهی واجد دیواره عرض میباشند. در محل آزاد شدن کونیدی، گاهی نشانه پهن باقی میماند . آرتروکونیدی و فیالوکونیدی در برخی از گونهها وجود دارد. برخی از گونهها ترموفیلیک، کراتینوفیلیک، یا سلولیتیک هستند. مرحله تلئومرف شامل کتنومایسس، آرترودرما و غیره است.
گلیوکلادیوم
گلیوکلادیوم: از نظر شکل ساختمانی شبیه گونههای پنیسیلیوم میباشد. سریع الرشد است و در مدت یک هفته تمام پلیت را اشغال میکند. کلنی آن دارای سطح صاف و کرکی بوده، در ابتدا سفید رنگ و سپس (که به تدریج کونیدیاها ظاهر میشوند) سبز رنگ یا صورتی رنگ میشود، پشت کلنی بیرنگ است. ساختمان اسپورزایی آن به شکل پنیسیلوس است که تمام طبقات زایای آن در یک سطح نمیباشد و کونیدیها به شکل تودهای به هم فشرده در راس آن قرار دارد .
ورتیسیلیوم
ورتیسیلیوم: کلنیهای نازک و کرکی با رشد سریع دارد. کلنی ابتدا سفید رنگ و سپس بتدریج به رنگ زرد، صورتی، سبز و یا عنابی روشن درمیآید. کونیدیوفورها مستقیم، ساده یا منشعب و عمود بر میسلیومهای رویشی هستند. سلولهای کونیدیازا بصورت فیالاید و با انتهائی پهن دیده میشوند. این سلولها نیز بصورت عمود بر کونیدیوفورها قرار میگیرند. کونیدیاها شفاف، تخم مرغی شکل و یا استوانهای بوده و به وسیله ماده چسبندهای به یکدیگر متصل شدهاند و ایجاد تودههای توپ مانندی در راس فیالایدها میکنند. در صورت عدم دقت، منظره میکروسکوپی آن قابل اشتباه با آکرومونیوم واسپوروتریکس میباشد.
هیستوپلاسما
هیستوپلاسما: در دمای 25 درجه سانتیگراد کلنی کپکی و در دمای 37 درجه سانتیگراد کلنی مخمری دارد. نواحی آندمیک هیستوپلاسموز ایالتهای جنوبی و جنوبغربی آمریکا و نیز قاره آفریقا میباشند، هرچند در سایرنواحی دنیا نیزعفونتهای ناشی ازاین قارچ مشاهده میشوند. منظره میکروسکوپی آن همانند سپدونیوم میباشد و بنابراین باید بتوان این قارچ را ازسپدونیوم تمیز داد.
کرایسونیلیا سیتوفیلا
استاکی بوتریس چارتاروم